XVIII. YÜZYIL(Gerileme Devri)ISLAHATLARI

XVIII. YÜZYIL(Gerileme Devri)ISLAHATLARI

Islahat yapanlar şunlardır:

III.Ahmet (Lale Devri)
I.Mahmut
III.Mustafa
I.Abdülhamid
III.Selim


Lale Devri Islahatları (1718-1730)

* Pasarofça Antlaşması ile başlayıp Patrona Halil İsyanı’na kadar geçen süreye Osmanlı Devleti Tarihi’nde Lale Devri denmiştir.
* Yönetime karşı Patrona Halil İsyanı çıkmıştır (1730).
* III.Ahmet tahttan indirilmiş, I.Mahmut tahta geçmiştir.
* Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa idam edilmiştir.
* İstanbul’daki lale bahçeleri ve eğlence yerleri tahrip edilmiştir
* Lale Devri’nde yapılan ıslahatlarda, ilk kez Avrupa örnek alınmıştır.
* Lale Devri Islahatları, genellikle kültürel ve teknik alanda yapılmıştır.

Lale Devri Islahatları Şunlardır:

* İbrahim Müteferrika tarafından İlk kez matbaa kurulmuştur (1727).
* Yalova’da kağıt fabrikası açılmıştır.
* İlk kez itfaiye teşkilatı kurulmuştur.
* İlk kez Avrupa’ya geçici elçiler gönderilmiştir.
* İstanbul’da çini ve kumaş fabrikaları açılmıştır.
* İlk kez çiçek aşısı yapılmıştır.
* Doğu klasikleri tercüme edilmiştir.
* Sivil mimari gelişmiştir. Osmanlı mimarisi Avrupa mimarisinin etkisi altına girmiş mimaride Barok ve Rokoko sanatı etkili olmuştur.

I.Mahmut Islahatları (1730-1754)

* Patrona Halil ve arkadaşları ortadan kaldırılmıştır.
* Fransa’dan gelen Kont Dö Bonnevale, müslüman olarak Ahmet Paşa (Humbaracı) adını almıştır.

I.Mahmut Islahatları Şunlardır :

* Humbaracı Ahmet Paşa, Topçu ve Humbaracı Ocakları’nı düzenlemiştir.
* Subay ihtiyacını karşılamak amacıyla Kara Mühendishanesi açılmıştır.
* Osmanlı ordusu onluk sisteme göre yeniden düzenlenmiştir.

III.Mustafa Islahatları (1757-1774)

* I.Mahmut’tan sonra III.Osman tahta geçmiş ve bu dönemde hiç bir ıslahat yapılmamıştır.
* III.Mustafa dönemi sadrazamı Koca Ragıp ve Macar asıllı Baron Dö Tot önemli ıslahatlar yapmıştır.

III. Mustafa Islahatları Şunlardır:

* Baron Dö Tot, Topçu Ocağı’nı düzenlemiştir.
* Deniz Mühendishanesi kurulmuştur.
* Tersane ıslah edilmiş ve gemi yapımına önem verilmiştir.
* Bütçe açığı kapatılmaya çalışılmıştır.
* Sürat Topçuları Ocağı kurulmuştur.

I.Abdülhamid Islahatları (1757-1789)

* Bu dönemin sadrazamı Halil Hamit Paşa ve Kaptan-ı Derya Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın ıslahatlar için büyük emeği geçmiştir.

I.Abdülhamid Islahatları Şunlardır:

* Yeniçeri sayımı yapılmıştır.
* Yeniçeri olmadığı halde maaş alanlar belirlenmiş ve maaşları kesilmiştir.
* Ulufe alım satımı yasaklanmıştır.
* Humbaracı ve Lağımcı Ocakları düzenlenmiştir.
* Sürat Topçuları Ocağı genişletilmiştir.
* İstihkam Okulları açılmıştır.
* Paranın değerini yükseltmek ve artan fiyatlarını dondurmak için çalışmalar yapılmıştır.

III.Selim(Nizam-ı Cedit) Islahatları (1789-1807)

* III.Selim döneminde yapılan ıslahatların tümüne birden Nizam-ı Cedid denmiştir.
* III.Selim, ıslahat yapabilmek için rapor hazırlatmıştır.
* Bu dönemde Avrupa yakından takip edilmiştir.
* III.Selim, ıslahatlar sonucu Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahttan indirilip öldürülmüştür (1807). Yerine IV.Mustafa geçmiştir.
* Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa IV.Mustafa’yı tahttan indirip II.Mahmut’u tahta geçirmiştir.

III.Selim(Nizam-ı Cedit)Islahatları Şunlardır :

* Avrupa tarzında Nizam-ı Cedid ordusu kurulmuştur.
* Nizam-ı Cedid’in masraflarını karşılamak için İrad-ı Cedid adında bir hazine oluşturulmuştur.
* Kara ve Deniz mühendishaneleri genişletilmiştir.
* Avrupa’dan yeni silahlar satın alınmıştır.
* Fransa ve İsveç’ten subay, öğretmen ve uzman kişiler getirilmiştir.
* Avrupa’yı yakından izlemek için Paris, Viyana, Berlin ve Londra’da daimi büyükelçilikler açılmıştır.
* Fransızca, Osmanlı Devleti’nin ilk yabancı resmi dili olmuştur.
* Yerli giysilerin giyilmesi teşvik edilmiştir.

XVIII.YÜZYIL ISLAHATLARININ ÖZELLİKLERİ
· Osmanlı Devleti, bilim ve teknikte ilk kez Avrupa’nın gerisinde kaldığı kabul etmiştir.
· Islahatlarda ilk kez Batı örnek alınmıştır.
· İlk kez teknik okullar açılmıştır.
· Avrupa’nın Rokoko ve Barok mimari tarzı Osmanlı mimarisini etkilemiştir.
· Islahatlar genellikle askeri alanda yapılmıştır.
· Islahatlar padişah ya da yüksek derecedeki devlet adamları tarafından gerçekleştirilmiştir.
· Halkın desteği dikkate alınmamıştır.
· Islahatlara karşı en büyük tepkiler Yeniçeri ve Kapıkulu askerlerinden gelmiştir.
· Islahatlara karşı isyanların çıkması, ıslahatların yarım kalmasına neden olmuştur.
· Islahatlar yıkılışı engelleyememiş, yalnızca geciktirmiştir.
· XVIII. Yüzyıl padişahları genelde ıslahatçıdır.