XVII. YÜZYIL(Duraklama Devri)ISLAHATLARI

XVII. YÜZYIL(Duraklama Devri)ISLAHATLARI

Islahat yapanlar şunlardır:
Kuyucu Murat Paşa
II.Osman (Genç Osman)
IV.Murat
Tarhuncu Ahmet Paşa
Köprülü Mehmet Paşa
Köprülü Fazıl Ahmet Paşa


Kuyucu Murat Paşa Islahatları

* Kuyucu Murat Paşa, I.Ahmet dönemi sadrazamıdır.
* Celâli isyancıları idam edilmiş, 60.000 kişi cezalandırılmıştır.
* İsyanların nedenleri ortadan kaldırılmadığı için isyanlar yeniden ortaya çıkmıştır.

II.Osman(Genç Osman)Islahatları (1618-1622)

* II.Osman orduda, yönetimde, toplumsal ve ekonomik alanlarda ıslahatlar yapmıştır.
* Şeyhülislâmın fetva verme yetkisi dışındaki tüm yetkileri elinden alarak ilmiye sınıfının devlet yönetimine katılmasını önlemiştir.
* Başkenti İstanbul’dan Anadolu’ya taşımak istemiştir (Ankara ya da Bursa).
* İlk kez saray dışından evlenerek, cariyelerle evlenme geleneğini bozmuştur.
* Sarayı halka açmayı planlamıştır.
* Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı planlamıştır.
* Yeniçeriler II.Osman’ın planını öğrenince II.Osman’ı öldürmüş ve tahta I.Mustafa’yı çıkarmışlardır.

IV.Murat Islahatları(1623-1640)

* IV.Murat idareyi eline alınca kadınları siyasetten uzaklaştırmıştır.
* IV.Murat kuvvet ve şiddet yoluyla otoriteyi sağlamıştır.
* Yeniçeri ve Sipahi zorbaları ortadan kaldırılmıştır.
* İstanbul’da güvenlik sağlanmıştır.
* İçki ve tütün yasaklanmıştır.
* Gece dışarı çıkma yasağı getirilmiştir.
* Tımarlı Sipahilerin gerçek sayısını öğrenmek için yoklamalar yapılmıştır.
* Koçi Bey duraklamanın nedenlerini ile ilgili bir rapor hazırlamış ve bunu IV.Murat'a sunmuştur (Koçi Bey Risâlesi ve Kitab-ı Müstetab).

Tarhuncu Ahmet Paşa Islahatları (1652-1653)

* Tarhuncu Ahmet Paşa IV.Mehmet dönemi sadrazamıdır.
* Saray masrafları kısılmıştır.
* İlk kez bütçe hazırlanmıştır.
* Hazineye borcu olanlardan borçları tahsil edilmiştir.
* Divan üyeleri ve yöneticilerden hazineye para aktarılmıştır
* Saray masraflarının kısılmasından rahatsız olanlar Tarhuncu Ahmet Paşa’yı idam ettirmiştir.

Köprülüler Dönemi Islahatlar(1656-1683)

a) Köprülü Mehmet Paşa Islahatları (1656-1661)

* Valide Turhan Sultan, 75 yaşındaki Köprülü Mehmet Paşa’yı sadrazamlığa getirmek istemiştir.
* Mehmet Paşa kendini garantiye almak için şu şartları ileri sürmüştür:
o
+ Saraya sunacağı her teklif kabul edilecek.
+ Devlet memurlarının azledilmesinde ve görevlendirilmesi işinde serbestçe hareket edebilecek.
+ Sadrazamlık görevine kimse karışmayacak.
+ Kendisi için bir şikayet olursa önce savunması alınacak, sonra karar verilecek.
* Köprülü Mehmet Paşa, dini yönden ayrılığa düşen ulemayı ülkenin farklı yerlerine göndermiştir.
* Denizcilik alanında düzenlemeler yapmıştır.
* Çanakkale Boğazı’nı ablukaya alan Venedik donanmasını uzaklaştırmıştır.
* Venedik tarafından işgal edilen Limni, Bozcaada ve Gökçeada geri alınmıştır.
* Girit Adası’na yardım gönderilmiştir.
* Erdel Beyi Rakoçi ve Halep Valisi Abaza Hasan Paşa’nın isyanları bastırılmıştır.
* Köprülü Mehmet Paşa, şartlı sadrazam olan ilk devlet adamıdır.

b) Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Islahatları (1661-1676)

* Erdel nedeniyle Avusturya ile savaş yapılmış ve savaş sonunda Vasvar Antlaşması imzalanmıştır (1664).
* Kandiye Kalesi alınarak Girit Adası fethedilmiştir (1669).
* Fazıl Ahmet Paşa, IV.Mehmet ile Lehistan Seferi’ne katılmış ve Bucaş Antlaşması ile Podolya alınmıştır.

XVII. YÜZYIL ISLAHATLARININ ÖZELLİKLERİ
Islahatlar gelişme imkanı bulamamış, düşünce aşamasında kalmıştır.
Islahatlar yapılırken geçici önlemler alınmıştır.
Olayların nedenlerine inilmediğinden dolayı duraklamaya engel olunamamıştır.
Genellikle askeri alanda ıslahatlar yapılmıştır.
Islahatlarda Avrupa örnek alınmamıştır.
Islahatlar şahıs politikası olduğundan, şahıslar ölünce ıslahatlar da sona ermiştir.
Islahatlara en büyük engel yeniçeriler olmuştur.
Islahatlar yapılırken kuvvet ve şiddete başvurulmuştur.
Islahatlar padişah ve sadrazamlar tarafından gerçekleştirilmiştir.