Varlık Felsefesi

Varlık Felsefesinin konusu varlıktır. Varlık; var olan her şeydir.
Varlık Felsefesi açısından var olanlar iki biçimde ele alınır.

Gerçekte
var olanlar: Gerçek varlık, gerçekliğini nesnelerden, olaylardan,
kişilerden alan; belli bir zaman ve mekanda var olandır. Gerçekte var
olanlar duyu organları ile algılanır. Örneğin:masa,sıra,kitap v.b.

İdea’da
(zihinde,düşünsel) var olanlar: İnsanların zihinlerinde oluşturdukları
kavramlardır.Zihinde var olanları insanlar bir takım olay ve
ilişkilerden soyutlayarak elde ederler,bu nedenle duyu organları ile
kavranamazlar.

Bilim ve Felsefe açısından VARLIK
Bilim ve Felsefe’nin varlığa bakış açıları şu noktalardan farklılaşır:

*Bilime
göre varlık tartışmasız vardır. Bilim varlığın var olduğunu ön kabul
olarak benimser ve var kabul ettiği varlıkla ilgili neden-sonuç
ilişkileri kurar.

Felsefe varlığın var olup olmadığını da tartışır. Nedenlerin nedenlerini de araştırır.

**Bilimler konularına göre varlığı parçalara ayırarak , kendilerine özgü yöntemlerle inceler.

Felsefe,varlığı
bütün halinde görür ve bütün halinde incelemeye çalışır.Bunun içinse
gerekirse tüm bilimlerin sonuçlarını kullanarak genel kuramsal
açıklamalar yapar.

Metafizik -Ontoloji
Metafizik; ispatlanması ve çürütülmesi mümkün olmayan sorunlarla ilgilenir.
Ontoloji;Varlıkla ilgili sorunların tartışıldığı metafizik alanıdır.

Ontolojinin soruları şunlardır:
1-Varlık var mıdır?
2-Varlığın ana maddesi nedir?
3-Evren nasıl oluşmuştur?
4-Evrenin bir amacı var mıdır?
5-Varlıkta özgürlük var mıdır?
6-Ruh nedir?
7-Ruh ölümsüz müdür?
8-Ölüm nedir?

Tabiat(doğa)
filozofları varlığın ana maddesi (arkhe) nedir? Sorusuyla
ilgilenmişlerdir. Örneğin Thales; varlık arkesinin su olduğunu
söyleyerek ontolojiyle ilgilenen ilk filozof olmuştur.

Aristoteles
varlığın ilk nedenlerini araştırarak metafiziğin ilkelerini
belirlemiştir. Aristoteles, evreni bir bütün olarak kavramaya çalışmış
ve bu çabasından da felsefenin bir disiplini olan Metafizik-Ontoloji
doğmuştur.

Ancak Ontolojiyi bir felsefe disiplinine dönüştüren
Cristian Wolf’tur.Wolf ontolojiyi;- tanrının,ruhun ve dünyanın
varlığını kanıtlamak isteyen bir alan olarak- belirler.

Wolf’un ontoloji anlayışı deneysel bilimlere dayanan Ampirizm ve Materyalizm tarafından eleştirilmiştir.

Kant’ a göre metafizik; bilginin temellerini araştırmalı ve bilginin deneyden gelmeyen öğelerini saptamalıdır.

Fichte.Schelling,Hegel
gibi düşünürler Kant’ın gözden düşürdüğü metafiziği tinsel(ruhsal)
varlık anlayışı ile yeniden günceleştirmiştir.

Günümüzde metafizik fenomenoloji, yeni ontoloji ve varoluşçuluk (existansiyalizm) felsefeleri ile varlığını sürdürmektedir.

Fenomenoloji;Edmund Husserl ile varlıkların arka planlarında bulunan ve kendi kendilerine varolan özleri dile getirerek;

Yeni
ontoloji;Nicolai Hartmann ile varlık kategorileri oluşturup ontolojiyi
deneysel temellerle,bilimsel sonuçlarla bağdaştırmaya çalışarak

Existansiyalizm;
Heidegger ve Sartre ile varlığın temeline doğa bilimlerini koyanlara
karşı çıkarak varlığı Benin yaptığını söyleyerek ontolojiyle
ilgilenmiştir.

Ontolojik problemler:

1-Varlığın var olup olmadığı problemi:
Varlığın
var olup olmadığı ilk çağlardan bugüne ontolojinin tartıştığı temel
problemdir.Bu probleme genelde iki bakış açısıyla yaklaşılmıştır.

a-Nihilizm(hiçcilik) :

Nihilizm’e
göre hiçbir varlık gerçekten var değildir ve varlığı var olan olarak
kabul eden görüşlere karşı çıkar. Nihilizm hiçbir değer ve kural
tanımayan bir görüştür ve toplumda düzeni sağlayan tüm otoriteleri
reddeder.

Nihilizm bu biçimiyle siyasal anlamda anarşizme temel oluşturur. Nihilizm’in temsilcileri:
Gorgias;Ontoloji
alanında nihilizmin ilk temsilcileri ilk çağ sofist filozoflarından
Gorgias’tır. Gorgias,”varlık var mıdır?” sorusuna “yoktur” cevabını
verir. Gorgias’a göre;”varlık yoktur. Olsa bile bilinemez.Bilinse bile
bildirilemez.”

Nietzsche; Toplumsal değer ve normları tümüyle inkar ederek nihilizmin 19.yy.daki önemli temsilcisidir.
;
Taoizm:
İl çağda çinde görülen taoizmdir. Lao-Tse ‘nin kurduğu taoculuk
gerçeğin tüm çeşitliliğine karşın “bir”(tao) olduğunu ve bunun
adının,biçiminin, maddesinin, görüntüsünün olmadığını savunur. Aldatıcı
olan dünya, varlıktan yoksundur.

b-Realizm (gerçekçilik):

Varlık
vardır anlayışı realizmdir. Realizm varlığın insan bilincinin dışında
insan bilincinden bağımsız olarak var olduğunu savunur. Realizme göre
dış dünya bizden bağımsız olarak vardır. Var olan nesnel olandır, duyu
organları aracılığıyla algılanabilir olandır.

2-Varlığın ne olduğu problemi:
Varlığın ne olduğu sorusuna farklı cevaplar verilmiştir;.

a) Varlığı oluş olarak kabul edenler:
İlk
çağ felsefesinde evrenin sürekli bir değişim, akış ve oluş halinde
olduğunu ileri süren ilk düşünür Herakleitos’dur. O’na göre evrenin ana
maddesi “ateş”tir.’ Ateşten oluşan her şey dönüp dolaşıp ateşe
dönecektir. Ateş yeniden her şeyi yaratacaktır. Evrende her şey sürekli
bir değişim OLUŞ içindedir ve durağan değildir. Doğa gibi insanın
kendisi de sürekli bir değişim içindedir.’

Herakleitos’a göre
evrenin bu oluşuna karşıt güçlerin çatışması ve bu çatışma sonunda
ortaya çıkan uzlaşma(sentez) neden olur.Eğer bu çatışma olmasaydı
evrende nesneler de olmazdı.Örneğin;yaşam,dişi ile erkekten gelir;otun
yok olması,koyunun yaşamasını sağlar.Oluş (canlı-cansız,iyi-kötü gibi)
karşıtların çatışmasının bir sonucudur.”değişmeyen tek şey değişme
dir”Her değişme belli bir düzene , yasaya göre olur. Bu yasa
logos(akıl)dır.

Çağımızda varlığı oluş olarak gören filozof
Whitehead (viyted) dir. O’na göre her varlık var olabilmek için başka
bir varlığa muhtaçtır. Böylece evren bir canlı “oluş” olarak varlığını
sürdürür