UYARILMA İHTİYACI VE GÜDÜLENME

UYARILMA İHTİYACI VE GÜDÜLENME

Uyarılma organizmanın yaşamını sürdürebilmesi için zorunludur. Organizma neye ihtiyacı olduğunu uyarılma sonucu fark eder. Organizmanın yaşamını sürdürmesi ve mutlu olması için denge durumunu koruması gereklidir. İnsanın hem fizyolojik hem de psikolojik yönden bu denge durumunu koruyabilmesi için ihtiyaçlarını gidermesi gerekir.

Güdülenme süreci

İhtiyaç→Dürtü→Güdü→Güdülenme→ Rahatlama

a.İhtiyaç

Organizmada bir eksiğin ortaya çıkması demektir. İnsanın gelişimi ve uyumu için zorunlu olan koşulların eksik olması da bir ihtiyaçtır.

b.Dürtü

İhtiyacı gidermek için organizmada beliren güç dürtüdür. Örneğin, organizmada besin azalması ihtiyacı doğurur. Bu ihtiyaçtan doğan açlık duyumuna ise dürtü denir.

c.Güdü

Organizmanın var olan ihtiyacını gidermek için belli bir yönde etkinlik gösterme eğilimidir. Örneğin, her acıkan insan da açlık dürtüsü ortaya çıkar fakat her acıkan insanda açlık güdüsü oluşmaz.

Dürtü organizmanın ihtiyacını fark etmesidir. Güdü ise organizmanın ihtiyacını giderme davranışıdır.

d.Güdülenme

Organizmanın ortaya çıkan ihtiyaçlarını karşılamak için harekete geçip ihtiyacını gidermesi ve rahatlaması sürecine güdülenme denir.

Örnek: Su organizma için temel bir ihtiyaçtır. Susayan insanda su bulmak için ortaya çıkan güç dürtü; dürtü aracılığıyla davranışa yönelme de güdüdür. Suya ulaşan organizma suyu içer. İhtiyaç giderildiği için rahatlar.

e. Güdü Çeşitleri:

1-Fizyolojik Güdüler

Doğuştan gelen, organizmanın hayatını sürdürebilmesi için karşılanması zorunlu olan güdülerdir. Ör: Annelik, susuzluk, açlık, cinsellik, uyku, boşaltım, solunum vb. gibi.

Özellikleri

1.Öğrenilmemiş, doğuştandır.
2.Organizmayla ilgilidir, yaşamayı sağlar.(Açlık gibi)
3.İlk yıllarda davranışlarda etkilidir.
4.Çatışma durumunda sosyal motivlerden genellikle üstün gelir.
5.Değişmeden aynı biçimde görülür(uyku).
2-Sosyal Güdüler

İnsanların toplu halde yaşamasına bağlı olarak, öğrenmeyle ortaya çıkan güdülerdir.
Ör: Bağlılık, güvenlik, kendini gösterme, beğenilme, üstün olma, özgürlük, sosyal onay vb. gibi.

Özellikleri

1.Daha çok öğrenilmiştir.
2.Diğer insanlarla ilgilidir. Kendini gerçekleştirmeyi sağlar. (Başarı, saygı)
3.Bireylere ve kültürlere göre değişir. Avrupa kültüründe bireycilik hâkimken bizim ülkede daha çok kollektiftik hâkimdir.
4.Fizyolojik güdülerin tersine, organizmada daha çok ilerleyen yıllarda ortaya çıkar.
5.Namus, bağımsızlık, vatan sevgisi gibi yüksek değerler söz konusu olduğunda fizyolojik güdülerden üstün gelebilir.

f. Güdülenmiş davranışın güdülenmemiş davranıştan farkı

Güdülenmiş bir insan ihtiyacını karşılamak amacıyla çalışma yapar. Güdülenmemiş insan ise rasgele davranışlarda bulunur.

-Güdülenme organizmaya enerji verir. Güdülenmiş davranış yorucudur.
- Güdülenme, davranışa yön verir.

-- İçgüdü

Doğuştan gelen, organizmanın niçin yaptığı kendisi tarafından bilinmeyen, bir türün bütün fertlerinde aynı şekilde görülen, kalıtıma bağlı davranış şekillerine içgüdü denir.

Örnek: İpek böceğinin koza yapması, örümceğin ağ örmesi, bazı kaplumbağaların yumurtlamak için her yıl aynı sahile gitmesi, leyleklerin belli mevsimlerde göç etmesi vb.

Özellikleri:

1.İçgüdüler bir türün bütün fertleri için ortaktır.
2.İçgüdüler doğuştandır.
3.İçgüdüler zaman zaman belirirler