Sosyal Fobi , Agorafobi

Sosyal Fobi


Anksiyete bozuklukları sınıfı içinde
değerlendirilir.Sosyal fobi genellikle 13-24 yaşları arasında
başlar.Ancak daha küçük ve büyük yaşlarda da görülebilir.Kadınlarda
daha fazla görülmesine karşılık erkeklerin tedaviye daha çok müracaat
ettikleri bilinmektedir.Psikodinamik teoriye göre sosyal fobinin
meydana gelmesinde en önemli nedenler ebeveynlerin aşırı disiplinli
olması ve ailenin işbirliğinden uzak tutumlarının olmasıdır.Belirlenmiş
bir genetik nedeni olmamakla birlikte ailesinde sosyal fobi olan
kişilerin diğer insanlara göre 3 katı daha fazla risk altında
bulunduğunu araştırmalar göstermektedir.ABD 'de görülme oranı %2-3
arasındadır.
Sosyal fobinin DSM 4'e göre tanı ölçütleri (çocuklar için değil) :

A.
Sosyal ortamlarda yada performans gerektiren durumlarda veya tanımadık
insanlar önünde ortaya çıkan belirgin ve inatçı korku.Kişi
aşağılanmasına veya utanmasına neden olacak biçimde davranacağından
yada anksiyete (kaygı) belirtileri göstereceğinden korkar.

B.
Korkulan toplumsal durumla karşılaşma hemen her zaman anksiyete
doğurur,bu da duruma bağlı ya da durumsal olarak yatkınlık gösterilen
bir panik atağı biçimini alabilir.

C. Kişi,korkusunun aşırı yada anlamsız olduğunu bilir.

D.
Korkulan toplumsal ya da bir eylemin gerçekleştirildiği durumlardan
kaçınılır ya da yoğun anksiyete yada sıkıntıyla bunlara katlanılır.

F. 18 yaşının altındakilerde süresi en az 6 aydır.

G.
Korku ya da kaçınma bir maddenin(örn. kötüye kullanılabilen bir
ilaç,tedavi için kullanılan bir ilaç) ya da genel tıbbi bir durumun
doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir ve başka bir mental
bozuklukla daha iyi açıklanmaz.

H. Genel tıbbi bir durum ya da başka bir mental bozukluk varsa bile A tanı ölçütünde sözü edilen korku bununla ilişkisizdir.
Sosyal Fobinin Tedavisi :
İlaçlar
ve psikoterapiler eş zamanlı olarak kullanılmalıdır.Tek başına ilaç
tedavisi genelde yeterli değildir.Psikoterapilere ilave olarak
hipnoterapide çok yararlı olur.Davranışçı psikoterapilerde korkulan
duruma kademeli olarak maruz bırakma tekniği kullanılır.Ayrıca gevşeme
egzersizleri kullanılan diğer tedavi yöntemlerindendir.

İlaç Tedavisi:
İlaç tedavisi genellikle en az altı ay sürer.İlaçlardan çok kısa süre içerisinde hemen etkili olmalarını beklemek yanlış olur.

Agorafobi


Fobiler
arasında sık görülen agorafobi, eskiden yalnız meydanlardan, açık
yerlerden korku olarak bilinirdi. Şimdi agorafobi çok daha geniş bir
anlam taşımaktadır. Yalnız başına kalmaktan, yalnız sokağa çıkmaktan,
kalabalık yerlere girmekten; örneğin sinema, tiyatro, tünel, köprü,
pasaj, asansör, otobüs, vapur, deniz otobüsü, uçak gibi yerlerde
duyulan korkular artık agorafobi sayılmaktadır.

Genellikle panik
bozukluğa bağlı olarak ortaya çıkar. Nadir olarak da panik bozukluğa
bağlı olmayabilir. Çoğu agorafobinin temelinde panik nöbetleri
bulunmaktadır. Yani hasta panik atak geçireceği korkusu nedeniyle,
yalnız başına sokağa çıkmamakta,kalabalığa girememektedir.

Agorafobi
uzun bir süre kişiyi etkisi altına alabilir. Bir panik atak hastamız 2
yıl boyunca evden dışarı çıkamadığını, markete gidemediğini, alışveriş
yapmak için dahi evden dışarı çıkamadığını belirtmiştir.
OKUL FOBİSİ

Okul
fobisi, kuvvetli bir endişe nedeniyle çocuğun okula gitmeyi reddetmesi
yada bu konuda isteksiz görünmesidir. Okul fobisi olan çocuklar, okula
olan isteksizliklerini tipik bir biçimde bedensel yakınmalarıyla dile
getirmeye çalışan, bu nedenle kendilerini evde tutma yolunda
anne-babalarını ikna etmeye çalışan çocuklardır.
Okul fobisi olan
çocukların mide bulantısı, karın yada baş ağrısı şeklinde bedensel
şikayetleri genellikle sabahları uyanır uyanmaz görünmekte ve okula
gitmemelerine karar verilir verilmez de kendiliğinden kaybolmaktadır.
Eğer çocuklara okula öğleden sonra gitmeleri önerilirse, aynı tür
şikayetlerinin bir saat içinde tekrarlandığı görülür. Kendilerine o gün
için okula gönderilmeyecekleri konusunda söz verilirse, ertesi gün
belirtilerin yeniden ortaya çıktığı dikkati çeker. Eğer anne-baba bir
hafta sureyle çocuğun okulu unutmasına karar verirse, çocuğun bir
sonraki pazartesine kadar sağlığının yerinde olduğu görülür. Hafta sonu
genellikle okul fobisi olan çocuklar için aktif olabildikleri ve okul
baskısı olmaksızın diledikleri gibi eğlendikleri için en sevilen
dönemdir
Psikosomatik kökenli şikayetleri ortadan kaldırmak üzere
öğretmen değiştirme. çocuğun daha az başarılı bir sınıfa alma yada bir
başka okula gönderme gibi alınabilecek önlemler sadece geçici bir süre
için sonuç verir. Bu gibi durumlarda çocuklar başlangıçta mutlu ve yeni
okul ort***** coşku içinde görünürler, ancak birkaç gün yada bir hafta
sonra yeniden evde kalmak üzere yeni ortamla ilgili bazı yakınmalarda
bulunurlar.
Okul fobisi ile okul kaçağı olmayı bir biriyle
karıştırmak gerekir. Okul fobisi olan çocuk, değişik zamanlarda okula
anne-babasının bilgisiyle gitmez ve evde kalır. Çocuğun okula
gitmemesinin temelinde başarısızlık korkusu ve sınıf içinde aktif
olamama endişesi bulunur Okuldan kaçan çocuklarsa okulu sevmezler, aynı
zamanda tembeldirler ve akademik bir amaçları yoktur. Bu çocuklar,
okuldan kaçtıkları zamanı anne ve babalarının bilgisi olmaksızın ev
dışında istedikleri gibi geçirirler. Buna karşılık okul fobisi olan
çocuklar evden uzaklaşmazlar; evde mutlu ve neşelidirler. Bu çocukların
okul başarıları orta düzeydedir; ödevlerinin aksamasıyla yakından
ilgilidirler
Akut iç Kronik Okul Fobisi Okul fobisi tepkileri
görünmeye başladıkları sırada şiddetli bu’ takım belirtiler dikkati
çeker. Akut okul fobisi olan bu çocuklarda evde kaldıkları surece
mutludurlar, arkadaş ilişkilerinde ve sosyal faaliyetlerde
etkilidirler. Hatta bu çocuklar evde kaldıkları süre içinde ev
ödevlerini yaparlar.
Akut okul fobisi ilkokuldan liseye kadar her
yaşta, hatta kolej öğrencilerinde bile görülebilir. Bununla birlikte
gerek ergenlik döneminde, gerekse ergenlik öncesi dönemde rastlanan
okul fobisi belirtileri, yeni okula başlayan çocuktaki gibi kuvvetli ve
zorlu değildir Çoğunlukla çocuklar büyüdükçe şiddetli biçimde okul
fobisi görülmez, ancak bunun yerini “kronik fobi” alır.
Kronik okul
fobisi zamanla oluşur. Bu fobinin oluşmasında gencin çocukluk
yıllarındaki akut okul fobisini de içine alan çeşitli davranış
problemlerinin rolü büyüktür Kronik okul fobisi. akut okul fobisini tam
tersine, bir takım uyum zorluklarını içerir Kronik okul fobisi olan
çocuklar sadece okuldan değil, ayni zamanda önceden zevk aldıkları
faaliyetlerden de uzaklaşmaya başlarlar. Bu çocuklar ne ders çalışırlar
nede belirli bir ilgi alanında faaliyet gösterirler. Ev çevresinde
sıkıntılı bir biçimde zamanlarını geçirmeye çalışırlar. Bunun yanı
sıra, bu tür çocuklar okula olan korkularını tüm çevreye
genelleştirirler. Sonuç olarak bu çocuklar gerek insan ilişkilerinde,
gerekse yabancı oldukları ortamlardaki huzursuzlukları giderek artar.